Cmentarz muzeum przy Ślężnej we Wrocławiu. Jedyne takie miejsce w Europie Wschodniej

Wrocławski cmentarz znacznie różni się do wielu innych nekropoli żydowskich danej Europy, szczególnie z terenów wschodnich. Jego odmienny charakter jest m.in. rezultatem haskali, zapoczątkowanego w Niemczech ruchu oświeceniowego domagającego się reform w duchu asymilacji.

W dziewiętnastowiecznym Wrocławiu ruch ten propagował odrodzenie społeczności żydowskiej przez rozwój kultury, reformę szkolnictwa i zbliżenie z narodem niemieckim. Stąd na wielu grobach pojawiają się napisy po niemiecku oraz świeckie symbole. Większość obiektów cmentarza powstała w drugiej połowie XIX wieku, kiedy powszechnie panowała moda na naśladownictwo w sztuce. Przykładem są pomniki stylizowane na niemal wszystkie wcześniejsze style architektoniczne od starożytności aż po klasycyzm. Późniejsze nagrobki reprezentują również secesję czy modernizm. Na wygląd Starego Cmentarza Żydowskiego przy ulicy Ślężnej wpływ miała także zamożność i pozycja społeczna członków lokalnej Gminy Żydowskiej. Fundując swoje rodzinne groby sięgali oni po monumentalne formy, drogie i wyszukane materiały. Wiele nagrobków bogatszych członków gminy projektowali znani artyści, tworząc prawdziwe dzieła sztuki.

Lassalle Ferdinand (1825-1864) – uczestnik Wiosny Ludów, założyciel i przywódca pierwszej partii robotniczej w Niemczech,

Tiktin Gedalje (1810-1886) – rabin gminy wrocławskiej, syn Salomona i wnuk Abrahama, sławnych wrocławskich rabinów; od 1854 roku pierwszy Królewski Rabin Krajowy dla Śląska,

Cohn Ferdinand Julius (1828-1889) – botanik, pierwszy zaliczył bakterie do królestwa roślin, współpracował z Robertem Kochem w badaniach nad wąglikiem i szczepionkami przeciw tej chorobie,

Graetz Heinrich (1817-1891) – twórca szkoły historycznej, autor pierwszej syntetycznej historii Żydów od czasów biblijnych do XIX wieku, wykładowca Seminarium i Uniwersytetu,

Galewsky Louis (1819-1895) – założyciel wytwórni wódek i likierów, produkującej m.in. popularny trunek o nazwie „Breslauer Dom” („Wrocławska Katedra”),

Kempner Friederike (1828-1904) – pisarka, zwana „śląskim łabędziem” lub „żydowskim słowikiem” ze względu niezwykły komizm, jakim posługiwała się w liryce; walczyła o prawa człowieka i obywatela,

Sachs Clara (1862-1921) – znana malarka, impresjonistka,

Stein Auguste i Siegfried (1849-1936 i 1844-1893) – rodzice Edyty Stein – żydówki wrocławskiej, która przyjęła katolicyzm i jako siostra Teresa Benedykta od Krzyża została zamordowana w Auschwitz; od 1987 błogosławiona, od 1998 święta Kościoła Rzymskokatolickiego