"Za twoim przewodem, złączym się z narodem" [REPORTAŻ]

Polacy z każdego z trzech zaborów mówili w innych językach, posługiwali się inną monetą, wreszcie: sieci trakcyjne pociągów nie były ze sobą kompatybilne. Wszystko to trzeba było na nowo połączyć.

10 listopada 2018 roku. Równo wiek od tych chwil radości, śpiewaliśmy dla Niepodległej na Placu Wolności we Wrocławiu. Równolegle rozmawialiśmy też z kilkoma osobami spośród kilku tysięcy, które przyszły tego dnia na skwer przy Narodowym Forum Muzyki.

Czy dla naszego kraju ostatnie 100 lat rzeczywiście było nieustanną okazją do świętowania prawdziwej wolności? Zapytaliśmy o to Polaków w wieku od 91 do 5 lat. Każdy z nich miał do opowiedzenia swoją własną historię.

W reportażu dźwiękowym, który można usłyszeć klikając poniżej, przedstawione są losy Polski w ostatnich stu latach, z perspektywy ludzi w różnym wieku i z różnymi doświadczeniami. Każda z tych historii z osobna, gdy połączyć je w całość, tworzy obraz, który dla każdego z nas jest tak naprawdę inny. Tak jak różni są ludzie. Tak jak różni są Polacy.

Wspólny jednak jest patriotyzm, ale na pewno nie grany na jedną modłę. Ponieważ, jeśli będą Państwo skorzy do posłuchania całości reportażu, to będą mogli Państwo usłyszeć opowieści ludzi, którzy walczyli o tę samą Polskę, choć po odmiennych stronach barykady.

ZOBACZ: ZAŚPIEWALIŚMY DLA NIEPODLEGŁEJ! [ODSZUKAJCIE SIĘ NA NASZYM FILMIE I ZDJĘCIACH. UJĘCIA Z DRONA]

Można poniżej wysłuchać również i historii tych, którzy z całym dobytkiem - krowami, kurami, ubraniami - musieli, wypchanymi do granic możliwości pociągami, przenosić się jednego dnia spode Lwowa do Niemiec. Do ówczesnego Breslau.

Dzięki ich wspomnieniom przeniesiemy się w czasy sprzed 1918 roku, przez 20-lecie międzywojenne, do czasów II Wojny Światowej i okres powojenny. Za chwilę trafimy wreszcie w trudny okres komunizmu, gdy w latach 50-tych, w katowniach UB, ginęli polscy bohaterowie Armii Krajowej. Często wiemy o nich tylko tyle, że spoczywają w wielu bezimiennych mogiłach do dziś.

Dzięki pracy naukowców z IPN, kilka lat temu został odnaleziony jeden z nich. Antoni Tomiałojć, który zginął w 1949 roku, jako 26 letni wróg systemu totalitarnego. Był on stryjkiem naszego radiowego kolegi Mirosława Ostrowskiego. Wraz z nim, dziesiątki innych nazwisk wyryto niedawno na pomniku na Cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu.

Tak mijały Polsce pierwsze lata niepodległości po drugiej wojnie.

W 1953 roku po śmierci Józefa Stalina odwilż nadeszła, ale na pewno nie taka jakiej spodziewalibyśmy się dziś. Kolejne, trudne, prawie 40 lat to okres Polskiej Republiki Ludowej. Podróże do Korei Północnej nie były wtedy tak odległe jak dziś. - Pała milicjanta, to też nie był mi obcy przedmiot. Zawsze byłem wywrotowcem. Jak to mówił ojciec. Później wszyscy, cała rodzina miała problemy, bo w kościele zaśpiewałem: czuwajcie chłopcy Moskal nadchodzi - mówi jeden z uczestników imprezy "Zaśpiewajmy dla Niepodległej" z 10 listopada 2018 roku.

W 1989 roku, niemal jedyny znany młodym Polakom, narzucany przez kilkadziesiąt lat system się skończył. Kraj nabrał oddechu, by wkroczyć w okres reform i zmian. Od czasów kiedy Solidarność była jedynym logicznym wyborem dla milionów - dopiero co - wolnych obywateli, minęło już kolejne 30 lat.

Na jakim etapie jesteśmy w dzień setnej rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę? Jak dużo wiemy o tym przez co przeszedł nasz kraj przez ostatni wiek? Co znaczy dla nas dziś wolność? Zapraszamy w muzyczną podróż przez minione 100 lat Niepodległości Polski z Radiem Wrocław, w reportażu Piotra Kaszuwary:

POSŁUCHAJCIE:

Reżyseria, nagrania i montaż: Piotr Kaszuwara

BOHATEROWIE:

• Szczepan Siekierka - kombatant i żołnierz Armii Krajowej, 91 lat
• Irzak vel Irzewska Agnieszka z zespołu ludowego Macieje z Ostroszowic, 89 lat
• Wojciech Klaus - Zespół Śpiewaczy Ludowych Macieje z Ostroszowic, działacz Solidarności z lat 80-tych
• Ryszard Miziniak z Zespołu Jutrzenka z Bolesławca
• Zofia Wójcik, Anna Kumosz, Maria Mandżak z Zespołu Jutrzenka z Bolesławca

Ponadto:

• Dzieci i młodzież ze szkół z Dolnego Śląska, które brały udział w śpiewaniu dla Niepodległej 10 listopada 2018 roku na Placu Wolności we Wrocławiu

a także politycy wypowiadający się 8 listopada 2018 roku w Sejmie:

• marszałek Sejmu - Marek Kuchciński oraz Jacek Protasiewicz, Marek Jakubiak, Dominik Tarczyński

MUZYKA:

• Nagrania z koncertu "Zaśpiewajmy dla Niepodległej" na Placu Wolności we Wrocławiu z okazji 100-lecia Niepodległości Polski
• KULT - Po co wolność
• Dezerter - Spytaj milicjanta
• Maanam - Nocny Patrol
• Tomasz Stańko i Stanisław Soyka - Nim wstanie dzień
• Jędrusiowa dola - autor tekstu: Czesław Kałkusiński, autor muzyki: Henryk Fajt