Lisia Sztolnia w Wałbrzychu

Leszek Mordarski | Utworzono: 2018-09-18 00:10

Pierwsza na kontynencie europejskim sztolnia przystosowana do transportu węgla w łodziach. Jej pomysłodawcą i głównym orędownikiem powstania był hrabia Friedrich Wilhelm von Reden, ówczesny Dyrektor Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu. Podpatrzył on podobne pomysły w Anglii i w Górach Harzu w kopalniach kruszcu i postanowił zaszczepić na śląski grunt. Powód był jeden - zwiększenie wydobycia. Po trzech latach drążenia, gdy sztolnia osiągnęła długość 644 metrów, 18 września 1794 roku została oddana do użytku. Pierwszą łodzią wpłynął do środka von Reden.

Sztolnia wydrążona w Lisim Wzgórzu miała wydajność około 100 ton węgla na dobę. Wydłużano ją do ponad 1500 metrów, przez następnych 30 lat. U ujścia sztolni znajdował się basen, gdzie cumowały barki z węglem. Urobek przeładowywano na fury, które ciągnione przez konie, trafiały "droga węglową" do portu w Malczycach. Stamtąd węgiel barkami wywożono do Berlina. Kres Lisiej Sztolni przyniosło podciągnięcie do Wałbrzycha linii kolejowej. W 1853 spuszczono z niej wodę a barki zastąpiły wózki szynowe. Wydajność sztolni wzrosła 5-krotnie.

Niemal od początku Lisia Sztolnia była wielka atrakcją turystyczną. W pamiętnikach "Dyliżansem po Dolnym Śląsku", szczegółowo opisuje ją polska hrabina Izabela Czartoryska. Sztolnia atrakcją jest i dzisiaj - uruchomione w 2014 roku Centrum Nauki i Sztuki "Stara Kopalnia" udostępnia zwiwdzającym fragment tej podziemnej rzeki transportowej.

Drukuj artykuł