„Mikrokosmos Śląski. Winzig – Wińsko”

Rita Steinhardt Botwinick bardzo chciała przyjechać na te dni do Wińska i tu obchodzić swoje 95 urodziny. Niestety zmarła w marcu w Miami na Florydzie.

Projekt „Mikrokosmos Śląski, Winzig -Wińsko” otrzymał dofinansowanie z Narodowego Centrum Kultury w ramach programu Kultura – Interwencje 2018. Na liście 929 projektów z całej Polski, znalazł się w punktacji na 9 miejscu. Wagę przedsięwzięcia docenił również Premier Mateusz Morawiecki, który objął projekt patronatem honorowym. Rita Steihardt urodziła się w Winzig 95 lat temu w rodzinie żydowskiego przedsiębiorcy Heimana Stainhardta. Steinhardtowie uciekli z Winzig w ostatnim możliwym momencie, w grudniu 1939 roku, do Ameryki. Rita była wtedy nastolatką. W USA studiowała historię i zbierała materiały do pracy doktorskiej na temat Winzig. Badała listy, pamiętniki, gazety, kroniki. Jeździła po świecie i przeprowadzała wywiady ze wszystkimi, którzy przeżyli tu lata wojny i w 1945 i 1946 opuścili niemiecki Winzig, który stał się polskim Wińskiem. Porównywała te relacje, weryfikowała fakty. Stosowała metody naukowe, stąd jej opowieść, nawet w części, w której nie uczestniczyła osobiście, jest prawdziwa i wiarygodna. Swoją pracę doktorską wydała w 1992 roku w formie książki pt. “Winzig, Niemcy, 1933-1946. Historia Miasta pod rządami Trzeciej Rzeszy”.

Oto fr. Wstępu Rity Steinhardt Botwinick do wydania amerykańskiego.

„Uwzględniając wyjątkowość każdej społeczności, Winzig stanowiło mikrokosmos ery dogorywającego nazizmu. Miejscem szczęśliwości pozostawało jedynie we wspomnieniach tych, którzy utracili tu swoje domy. Winziger byli podobni do mieszkańców innych małych miasteczek: rozplotkowani, małostkowi, przestrzegający różnic klasowych, konserwatywni, patriotyczni i pracowici. Gdy Hitler doszedł do władzy, Winzig wyłoniło spośród siebie, proporcjonalne do reszty Niemiec, ilości bohaterów, łotrów i niemych obserwatorów.(…) .

Ta kronika wykorzystuje kilka rodzin jako przedstawicieli lokalnej społeczności: Żydów i Niemców, katolików i protestantów, rolników, kupców i rzemieślników.

To jest portret, który pozwala przyjrzeć się całej gamie osobowości: zaślepionym wyznawcom ideologii nazistowskiej, oportunistom poszukującym korzyści materialnych, kilku aktywnym przeciwnikom reżimu i największej liczebnie grupie milczących i wystraszonych obserwatorów, stroniących od polityki, bo tak będzie bezpieczniej (…)”.

Historia Winzig – Wińska to opowieść o Ziemiach Odzyskanych, o społecznościach przesiedlonych za Odrę i tych, których zza Bugu przywieziono tu, na ich miejsce. Gigantyczny eksperyment demograficzny się udał. Jakie były koszty tego, że dziś każdy czuje się u siebie? Jak zmieniały się miasta, miasteczka i wioski w trakcie tego eksperymentu? Wystawa, film a przede wszystkich książka Rity Steinhardt Botwinik, przetłumaczona przez Bogodara Zielnicę, opowie o tym najlepiej.

Organizatorami wydarzenia są: Gminny Ośrodek Kultury w Wińsku, Wójt Gminy Wińsko i Fundacja SZACUNEK. Patroni medialni TVP 3, Radio Wrocław i Gość Niedzielny. Patronat Honorowy Premier Mateusz Morawiecki.Projekt dofinansowany ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu „Kultura – Interwencje 2018.