"Niedowidzenia" w Galerii FOTO-GEN Ośrodka Kultury i Sztuki we Wrocławiu

Wystawa ukazuje prace z trzech cykli, z różnych lat, które wyraziście odnoszą się do problemów percepcji wizualnej i wiarygodności medium fotografii.

Cykl Atrybuty – Rekwizyty, powstawał zasadniczo w latach 1980-tych. Te fotograficzne inscenizacje, dzięki wykorzystaniu prostych rekwizytów i graficznej przejrzystości, w lapidarny sposób wskazują na paradoksy ludzkich działań, demaskując miałkość dogmatycznych haseł i schematów myślenia.Wówczas te prace były odczytywane poprzez polityczny kontekst tego okresu, zwłaszcza że twórca brał udział w akcjach wyrażających protest środowiska artystycznego wobec skutków stanu wojennego i broniących niezależności sztuki. Ich wymowa jest jednak na tyle uniwersalna, że po tylu latach pozostają równie aktualne i nie wymagają historycznego komentarza. Deprecjonowanie jednostki postrzeganej poprzez kody ewidencji, pozorność hierarchii, fragmentaryczność percepcji czy ułomność pamięci, to problemy aktualne w każdym kontekście i czasie. Ich źródłem jest zadziwiająco trwała niezborność ludzkiego postrzegania oraz postępowania w świecie i wobec ludzi.

Kolejna grupa wystawionych prac należy do cyklu Heroizm widzenia. Powstawały one w latach 1990-tych, a ich specyficzna forma wynika z wizualizacji struktury cyfrowego zapisu fotografii. Chociaż wielu uważa, że ta ówczesna innowacja zmieniła zasadniczo charakter tego medium, to Pacholski wskazuje, że w każdym wariancie fotografii podstawą jest rejestrowanie światła odbitego od powierzchni przedmiotów, a to ma podobny potencjał dla pobudzania umysłu w kierunku wytwarzania skojarzeń z fizyczną realnością. Jednak ani mechanizm tych skojarzeń ani pojmowanie realności nie dają się jednoznacznie objaśnić i w tym właśnie leży sedno problemów z interpretowaniem fotografii. Dlatego Zdzisław Pacholski tak wytrwale drąży to zagadnienie, szukając wciąż nowych sposobów jego wyrażenia.

Potwierdza to praca „Obłoki pamięci” z 2012 r., gdzie na ciąg czterech reprodukcji archiwalnych fotografii naniósł fragmenty innych obrazów, zacierając tym samym partie tła. Działanie to wskazuje na skomplikowane relacje pomiędzy fotograficznymi dokumentacjami a pamięcią. Fotografie z jednej strony wspomagają pamięć, ale zamrożony w jakimś kadrze stan rzeczy nie odpowiada dynamicznej i napędzanej emocjami naturze pamięci. Tak więc w tej pracy manipulowanie tworzywem może wywołać skojarzenia nie tylko z formami pamięci (zmiennymi jak obłoki), ale też z faktem odrywania się ustalonych form fotografii od tropów istniejących w pamięci, co czyni je podatnymi na dowolne interpretacje. Z uwagi na to „Obłoki pamięci” stają się również refleksją nad informatycznym chaosem współczesności, który przytłacza nas obrazami o przypadkowym i niejasnym znaczeniu.

W najnowszym cyklu prac Rzeczywistość, która nie istnieje (2016-2017) Zdzisław Pacholski odnosi się ponownie do kwestii mechanizmów postrzegania i wiarygodności medium fotografii. Tytuł tego cyklu można rozumieć i tak, że kaźda fotografia odpowiada rzeczywistości tylko w sposób umowny, gdyż zapisuje zaledwie niektóre elementy wyrwane z ciągu złożonych procesów. Jest to więc obraz o walorach, które formalnie mają swoją autonomię, jednak faktycznie wartościowany jest on poprzez odniesienia do fizycznych realiów istnienia, zwłaszcza jeśli – tak jak tutaj - ma cechy bezpośredniej rejestracji. Niemniej zawsze możliwe są podejrzenia o manipulacje, tak częste dzisiaj przy możliwościach komputerowej obróbki. Autor zapewnia jednak, że te obrazy powstały wyłącznie w momencie fotografowania, a nie jako skutek późniejszych zabiegów. Dodaje przy okazji, że jego strategia jest sprzeciwem wobec łatwości „fotografii komputerowej”, która skłania do bezrefleksyjnych procedur, uwalniającą kiczowatą estetykę w niespotykanej dotąd skali. Rozbudzona wiara w moc technologii tłumi zdolność oceny naturalnej sfery widzenia i związanego z nią stanu umysłu. Przeciwstawiając się temu, artysta wskazuje na walory podstawowych procedur fotografii, które ujawniają zarówno nasze zasadnicze intencje wobec świata, jak też ich zagadkowe uwarunkowania.

Wystawę "Niedowidzenia" w Galerii FOTO-GEN Ośrodka Kultury i Sztuki we Wrocławiu będzie można obejrzeć od 15 czerwca do 7 lipca 2018 roku.

Zdzisław Pacholski - ur. 1947 w Osiekach k/Koszalina, artysta fotograf i kreator wydarzeń artystycznych. Inicjator i organizator wystaw w kraju i za granicą promujących polską sztukę. Działacz kultury niezależnej w czasie stanu wojennego (po 13.12.1981). Członek Związku Polskich Artystów Fotografików od 1977 r i jego Rady Artystycznej w latach 1978-1994. Członek honorowy niemieckiego stowarzyszenia twórczego Walbergener Kreis. Mieszka w Koszalinie.