Herma świętej Doroty – arcydzieło złotnictwa w nowej odsłonie

– Stworzenie nowej przestrzeni hermy relikwiarzowej św. Doroty ma na celu, oprócz lepszego wyeksponowania dzieła, także podkreślenie jego rangi, urody oraz wyjątkowości na tle zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu – wyjaśnia dr Agnieszka Patała, adiunkt w Galerii Sztuki XII-XV w. adiunkt w Galerii Sztuki XII-XV w.adiunkt w Galerii Sztuki XII-XV w.

– Nowa aranżacja umożliwi widzom dłuższe zatrzymanie się przy obiekcie, skupienie na nim swojej uwagi, podziwianie go dosłownie z każdej strony. Z kolei materiały zawarte w towarzyszącym hermie kiosku multimedialnym przybliżą historię tego zabytku, okoliczności jego powstania i konteksty dalszego funkcjonowania, a materiał ilustracyjny pozwoli, niemal dosłownie, przeniknąć w głąb jego złożonej struktury. 

Święta Dorota – patronka ogrodników, narzeczonych i młodych małżeństw. Popularność jej kultu datuje się w Europie od VII w. Szczególnie czczona była we Włoszech, Niemczech, a także w Polsce. We Wrocławiu jej relikwie pojawiły się zapewne w związku z powstaniem kościoła pod wezwaniem świętych: Stanisława, Wacława i Doroty, ufundowanego w 1351 r. dla uczczenia historycznego spotkania Kazimierza Wielkiego i Karola IV. Patroni świątyni mieli symbolizować kolejno królestwa Polski i Czech, św. Dorota zaś wybrana została jako patronka osadników niemieckich.

Historia relikwiarza

Złotnicze arcydzieło anonimowego twórcy datowane jest przez badaczy na 1. ćw. XV w., a za miejsce jego powstania uważa się zarówno Wrocław, jak i warsztaty w węgierskiej Budzie. Relikwiarz św. Doroty był wzmiankowany po raz pierwszy w księdze rachunkowej wrocławskiego ratusza z 1445 r. Zapewne już wcześniej znajdował się w kaplicy ratuszowej pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty.

– Relikwiarz jest kombinacją elementów starszych (samo popiersie świętej – być może wykonane we Wrocławiu) i powstałych później (cokół wraz z ornamentalną bordiurą i korona), na przełomie XV i XVI w., wiązanych ze złotnictwem węgierskim – wyjaśnia Jacek Witecki, kustosz Działu Metali.

– Relikwiarz, usunięty w czasach reformacji i na długo zapomniany, został przekazany w 1869 r. do zbiorów Muzeum Starożytności Śląskich we Wrocławiu. W 1945 r. trafił do Muzeum Narodowego w Warszawie. Usunięto z niego wówczas relikwie świętej. We Wrocławiu był eksponowany przez wiele lat jako stały depozyt, a w 2001 r. decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego stał się częścią kolekcji Muzeum Narodowego we Wrocławiu. W 2000 r. do katedry wrocławskiej przekazano relikwie czaszki świętej, które przechowywane są obecnie we współcześnie wykonanym relikwiarzu.