Prezydenckie propozycje reformy wymiaru sprawiedliwości i propozycje "Inicjatywy Polska"

Prezydencki projekt ustawy o Sądzie Najwyższym przewiduje, że sędziowie tego sądu mają przechodzić w stan spoczynku w wieku 65 lat, będą jednak mogli wystąpić do prezydenta o przedłużenia orzekania. Według prezydenckiego projektu ustawy o Sądzie Najwyższym, powołana miałaby być nowa izba - Izba Kontroli Nadzwyczajnych i Spraw Publicznych. Ma być utworzona także Izba Dyscyplinarna, bo - jak mówił prezydent - jest ważne, by sprawy dyscyplinarne były załatwiane w sposób transparentny. Prezydent Andrzej Duda poinformował, że ustawa o Sądzie Najwyższym wprowadza między innymi możliwość wniesienia skargi nadzwyczajnej od każdego prawomocnego orzeczenia.

Prezydencki projekt ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa przewiduje, że sędziowie do KRS będą wybierani głosami 3/5 posłów. Kandydatów na członków KRS mogłaby również zgłaszać grupa 2 tysięcy obywateli. Prezydent zaproponował też nowy zapis przewidujący, że jeśli Sejm nie wybrałby członków KRS w wyznaczonym terminie, tj. dwóch miesięcy, wyboru uzupełniającego dokonywałby prezydent. To wymaga zmiany w Konstytucji. Prezydent zaprosił dziś na 16.00 przedstawicieli partii politycznych na konsultacje w tej sprawie. Zapowiedział, że jeżeli uzyska zgodę klubów parlamentarnych na takie rozwiązanie, to skieruje projekt zmiany konstytucji do Sejmu.

Pod koniec lipca prezydent zawetował ustawy o Sądzie Najwyższym i Krajowej Radzie Sądownictwa, jednocześnie podpisując ustawę o ustroju sądów powszechnych. Wszystkie trzy składały się na zapowiadaną przez PiS w wyborach reformę wymiaru sprawiedliwości. W uzasadnieniu decyzji prezydent wskazał między innymi na zbyt duże uprawnienia, które otrzymywał wobec Sądu Najwyższego minister sprawiedliwości będący zarazem prokuratorem generalnym oraz na sposób wyboru członków KRS przez Sejm zwykłą większością. Andrzej Duda zapowiedział wówczas, że w ciągu dwóch miesięcy przedstawi własne projekty ustaw. W tym czasie m.in. przeprowadził konsultacje z ugrupowaniami parlamentarnymi.

Utworzenie w byłych miastach wojewódzkich wydziałów zamiejscowych Wojewódzkich Sądów Administracyjnych, przeniesienie spraw rozwodowych do sądów rejonowych, ale także obowiązkowa edukacja prawna w szkołach i stworzenie Krajowego Funduszu Wsparcia Prawnego. To z kolei niektóre z postulatów stowarzyszenia "Inicjatywa Polska", które trafiły do kancelarii prezydenta Andrzeja Dudy.

Agnieszka Kubit, wrocławska koordynatorka stowarzyszenia tłumaczy, że najważniejszym jest ułatwienie pracy sędziom, a dzięki temu przyśpieszenie ich pracy.

"Inicjatywa Polska" sprzeciwia się przygotowywaniu tak ważnych ustaw bez szerokich konsultacji społecznych. Mateusz Rambacher, dolnośląski koordynator "Inicjatywy Polska" tłumaczył, że jego organizacja wysłała do kancelarii prezydenta swoje propozycje ustawowych rozwiązań, ale ani odpowiedzi, ani sygnału, że głowa państwa się z nimi zapoznała nie było:

Postulaty lewicowej "Inicjatywy Polska" dotyczą jednak przede wszystkim ustawy o sądach powszechnych - to np. przeniesienie spraw rozwodowych do sądów rejonowych, odbiurokratyzowanie sądów, ale także obowiązkowa edukacja prawna w szkołach i stworzenie Krajowego Funduszu Wsparcia Prawnego.