Wałbrzych: Krzyże Wolności i Solidarności za walkę z komuną

Taka właśnie uroczystość, w rocznicę podpisania porozumień sierpniowych, miała dzisiaj miejsce w Wałbrzychu. - To był  ruch, który nas porwał, ale nie było łatwo. Każdy z nas przeszedł jakąś drogę. Wyrzucenie z pracy były w moim przypadku, sprawy karne, kolegia, inne groźby, ale myśmy to przetrwali. Później nastąpił stan wojenny i działaliśmy w konspiracji -  mówi jedna z odznaczonych, Aleksandra Makowska-Prochera:

Odznaczenia, w imieniu prezydenta, wręczył wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej, Krzysztof Szwagrzyk. - Honorujemy tych, którzy o naszą wolność, niepodległość walczyli. To bardzo ważne, żeby ci, którzy tak przed laty czynili mieli przekonanie, że się o nich pamięta, że ich wysiłek, walka, pobyt w więzieniu, w ośrodkach internowania, że my o tym pamiętamy - podkreśla.

Lista osób odznaczonych:

Andrzej Bogusław Bryk

Po wprowadzeniu stanu wojennego, jako uczeń Liceum Ogólnokształcącego w Wałbrzychu, brał udział w antysystemowych akcjach ulotkowych i plakatowych. Od 1982 r. uczestniczył w manifestacjach m.in. w Wałbrzychu, Wrocławiu oraz Krakowie-Nowej Hucie, angażował się w działalność duszpasterstw akademickich w Wałbrzychu i Wrocławiu. W latach 1983–1988 był wielokrotnie zatrzymywany i przesłuchiwany. Od 1984 r. był kurierem Solidarności Walczącej, organizował kolportaż niezależnych wydawnictw, a następnie – już jako student - działał w ramach podziemnych struktur Niezależnego Zrzeszenia Studentów. W 1987 r. został współpracownikiem Międzyszkolnego Komitetu Oporu we Wrocławiu. 

Idzi Gagatek

Od 1980 r. był członkiem NSZZ „Solidarność” w Kopalni Węgla Kamiennego „Thorez” w Wałbrzychu, wiceprzewodniczącym Komisji Zakładowej. W dniu 13 XII 1981 r. został aresztowany w Areszcie Śledczym w Świdnicy, a następnie internowany w Ośrodku Odosobnienia w Kamiennej Górze, gdzie był przetrzymywany do 6 III 1982 r. W latach 1982– 1989 był kolporterem wydawnictw podziemnych oraz angażował się w działalność Duszpasterstwa Ludzi Pracy w Wałbrzychu. Od 7 III do 23 IV 1984 r. został ponownie aresztowany. W latach 1984–1987 był współzałożycielem i członkiem Komitetu Obrony Praw Człowieka we Wrocławiu. W 1985 r. uczestniczył w głodówce rotacyjnej w kościele Narodzenia NMP w Krakowie-Bieżanowie.

Bogusław Marian Girin

Od 1980 r. był członkiem NSZZ „Solidarność” w Centrum NaukowoProdukcyjnym Automatyki Energetycznej we Wrocławiu. Od 1981 r. był przewodniczącym Komitetu Obrony Więzionych za Przekonania we Wrocławiu. W dniu 12/13 XII 1981 r. został internowany i osadzony w Ośrodku Odosobnienia we Wrocławiu i Grodkowie, gdzie był przetrzymywany do 31 V 1982 r. Po zwolnieniu z internowania kontynuował działalność w podziemnych strukturach NSZZ „S”, a także rozpowszechniał nielegalne wydawnictwa na terenie Kłodzka i Wałbrzycha.

Eugeniusz Kołczykiewicz

W latach 1984–1989 działał w podziemnych strukturach NSZZ „Solidarność” na terenie Wałbrzycha. W swoim mieszkaniu organizował nielegalne spotkania, kolportował podziemne wydawnictwa i znaczki, z których dochód był przeznaczony na cele związkowe. Współorganizował akcje protestacyjne. Działał w Duszpasterstwie Ludzi Pracy przy parafii św. Józefa Robotnika w Wałbrzychu. Współorganizował pielgrzymki działaczy NSZZ „S” do Częstochowy, na spotkania z Janem Pawłem II i do grobu ks. Jerzego Popiełuszki.

Marek Krówka

Od 1980 r. był członkiem NSZZ „Solidarność” w Stoczni Gdańskiej (SG) im. Lenina. 13 XII 1981 r. uczestniczył w strajku okupacyjnym na terenie SG. W dniu 16 XII 1981 r. został aresztowany, a następnie od 21 XII 1981 r. do 22 VIII 1982 r. internowany w Ośrodkach Odosobnienia w Iławie, Kielcach, Łupkowie i Rzeszowie-Załężu. Był kolporterem podziemnych wydawnictw, współzałożycielem Ruchu Młodej Polski (RMP) i współredaktorem pisma RMP pt. „Węzeł” w SG. W 1983 r., z powodów politycznych, wyemigrował na Zachód.

Aleksandra Makowska-Prochera

Od 1980 r., będąc sędzią Sądu Rejonowego w Wałbrzychu, udzielała poparcia górnikom z Kopalni Węgla Kamiennego „Thorez” w Wałbrzychu. Po wprowadzeniu stanu wojennego uczestniczyła w pracach wydawniczych podziemnego pisma pt. „Niezależne Słowo” oraz kolportowała wydawnictwa niezależne. W związku z prowadzoną działalnością opozycyjną, w dniu 18 II 1982 r. uchwałą Rady Państwa została odwołana ze stanowiska sędziego, a także objęta zastrzeżeniem wyjazdów za granicę

Ryszarda Pakowska

Jesienią 1985 r. została zatrzymana i tymczasowo aresztowana za kolportaż ulotek nawołujących do bojkotu wyborów do Sejmu PRL. Od 4 października do 13 listopada 1985 r., w czasie trwania czynności dochodzeniowo-śledczych oraz rozprawy, była pozbawiona wolności. Ostatecznie została skazana na karę jednego roku ograniczenia wolności, która polegała na potrącaniu dziesięciu procent miesięcznego wynagrodzenia na rzecz skarbu państwa.

Stefan Skaskiewicz

Od 1980 r. był członkiem NSZZ „Solidarność” w Bielawskich Zakładach Przemysłu Bawełnianego (BZPB) „Bieltex”. W czasie stanu wojennego był redaktorem, autorem tekstów i drukarzem pisma „S” BZPB „Bieltex” „Robotnik”. W związku z prowadzoną działalnością opozycyjną został dotkliwie pobity przez funkcjonariuszy SB, w wyniku czego doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu. W latach 1982–1983 koordynował siecią kolportażu wydawnictw podziemnych na terenie Bielawy. W 1983 r. zmuszony przez SB do emigracji, wyjechał do RFN, a w 1984 r. do USA, gdzie m.in. organizował wiece poparcia dla osób represjonowanych w kraju, a także przesyłał do Polski środki finansowe na działalność Solidarności Walczącej.

Tadeusz Trziszka

Od 1980 r. był członkiem NSZZ „Solidarność” w Lokomotywowni PKP Wałbrzych Główny. Od 13 XII 1981 r. został internowany w Ośrodku Odosobnienia w Świdnicy, a następnie w Kamiennej Górze, gdzie był przetrzymywany do 12 III 1982 r. 5 XI 1982 r. został powołany represyjnie na ćwiczenia wojskowe do Wojskowego Obozu Specjalnego w Gorzowie Wielkopolskim, które odbywał do 3 II 1983 r.

Jan Zgłobicki

Po wprowadzeniu stanu wojennego był działaczem podziemnych struktur NSZZ „Solidarność” w Kopalni Węgla Kamiennego „Wałbrzych” w Wałbrzychu. Uczestniczył w kolportażu podziemnych wydawnictw oraz w manifestacjach organizowanych przez członków zdelegalizowanej „S”. W 1988 r. wziął udział w zebraniu założycielskim Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS) w Wałbrzychu. Kolportował na terenie kopalń i koksowni w Wałbrzychu ulotki PPS, nawołujące górników do strajków oraz demonstracji ulicznych.

Jan Zięba

Od 1980 r. był członkiem NSZZ „Solidarność” w Kopalni Węgla Kamiennego (KWK) „Victoria” w Wałbrzychu. Od 14 XII 1981 r. do 5 X 1982 r. był internowany w Ośrodkach Odosobnienia w Kamiennej Górze, Głogowie, Grodkowie i Uhercach. W 1983 r. rozpoczął współpracę z wrocławskim Ruchem Wolnych Demokratów, a od 1985 r. uczestniczył w inicjatywach podejmowanych przez Duszpasterstwo Ludzi Pracy i Komitet Pomocy Aresztowanym w Wałbrzychu. Uczestniczył w kolportażu ulotek na terenie KWK „Victoria” i „Thorez”. W 1988 r. organizował strajk okupacyjny w KWK „Victoria” i współtworzył podziemne górnicze pismo związkowe pt. „Tygodnik Wiktoriański”.

WIĘCEJ: Ceremonia wręczenia Krzyży Wolności i Solidarności – Wałbrzych, 2 września 2017

Krzyż Wolności i Solidarności został ustanowiony przez Sejm w 2010 roku. Po raz pierwszy przyznano go w czerwcu 2011 roku przy okazji obchodów 35. rocznicy protestów społecznych w Radomiu. Krzyż nadawany jest przez Prezydenta RP, na wniosek Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej, za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i
suwerenności lub respektowanie praw człowieka w PRL.