Po polsku w danym Wrocławiu - nowa wystawa w Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego

We Wrocławiu w epoce nowożytnej (XVI–XVIII w.) językiem polskim posługiwali się przedstawiciele polskiej mniejszości etnicznej. Jej głównym skupiskiem było Nowe Miasto – to tam istniała od późnego średniowiecza ulica Polska (Polnischgasse) – oraz sąsiadujące z nim Przedmieście Oławskie. Język polski znali także kupcy, którzy w 1666 r. doprowadzili do założenia Miejskiej Szkoły Polskiej, placówki oświatowej nauczającej regularnie języka polskiego.

Wystawa czasowa, której tematem jest obecności języka polskiego w przestrzeni dawnego Wrocławia, ma na celu ukazanie skali i charakteru tejże obecności, a także funkcjonowania nazwy „Wrocław” w obiegu publicznym (jej użycie poświadczają liczne patenty i dekrety królów pruskich wydawane w języku polskim, opatrywane datą i adnotacją „w Stołecznym Mieście Wrocławiu”).

Podczas ekspozycji w Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego będzie można zobaczyć stare druki wydane we Wrocławiu, bądź też napisane przez wrocławian, a wydane w Brzegu i Oleśnicy. Wśród nich jest wiele cennych przykładów napisanej po polsku lub tłumaczonej z innych języków literatury pięknej, literatury religijnej (katolickiej i ewangelickiej), druków urzędowych i okolicznościowych oraz podręczników do nauki języka polskiego. Wystawę uzupełniają rękopisy, plany miasta i grafika, a także oprawa muzyczna przygotowana na bazie tekstów i notacji muzycznych zawartych w prezentowanych na wystawie obiektach.

Z literatury pięknej na wystawie zostaną pokazane wierszowane utwory okolicznościowe, wydawane z okazji objęcia ważnego stanowiska, chrztu, ślubu lub pogrzebu, który były adresowane przede wszystkim do miejscowej ludności polskiej. Szerszy charakter miały prognostyki Kaspra Goskiego, a także poradnik małżeński Aleksandra Pawła Mariana Zatorskiego oraz podręcznik savoir-vivre’u Macieja Gutthätera Dobrackiego. W pierwszej połowie XVIII w. ukazała się we Wrocławiu – nakładem drukarni akademickiej ojców jezuitów – pierwsza geografia powszechna w języku polskim Władysława Łubieńskiego. W drugiej połowie tego stulecia ważnym ośrodkiem druku i dystrybucji polskiej książki stało się wrocławskie wydawnictwo Kornów, które wydawało dzieła polskich pisarzy i poetów, a także literaturę piękną w polskich przekładach z francuskiego i niemieckiego.

Duży wpływ na rozwój miejscowej literatury religijnej w językach narodowych miało wprowadzenie reformacji na Śląsku. Polskie modlitewniki, katechizmy i kancjonały ewangelickie drukowane były głównie we Wrocławiu, Oleśnicy i Brzegu. Za największe osiągnięcia piśmiennicze śląskich pastorów uznać należy niewątpliwie Agendę oleśnicką autorstwa Jerzego Bocka i Doskonały kancjonał polski przygotowany przez grupę duchownych wrocławskich pod kierunkiem Jana Akoluta. W obu tych publikacjach znaleźć można prawdziwe perełki literackiej polszczyzny, w niczym nieustępujące literaturze religijnej powstającej w drugiej połowie XVII w. na terenie Rzeczypospolitej.
Wystawa została zaaranżowana w szczególnym miejscu: Sali pod Filarem, w której w czasach Akademii Leopoldyńskiej działała drukarnia akademicka prowadzona przez Jezuitów. Za jej sprawą nastąpił rozkwit katolickiej literatury w języku polskim w XVIII-wiecznym Wrocławiu.
Ekspozycji towarzyszy ilustrowany katalog w trzech językach: polskim, angielskim i niemieckim.
Wystawa odbywa się pod patronatem prezydenta Wrocławia Rafała Dutkiewicza, metropolity wrocławskiego abp. Józefa Kupnego i bp. diecezji wrocławskiej Kościoła ewangelicko-augsburskiego w RP ks. Waldemara Pytla.

Wystawę można odwiedzać do 15 listopada w godzinach otwarcia Muzeum.