Magia dziedzictwa w Radiu Wrocław
Nasi rozmówcy opowiedzą o klasztorach, kościołach i budowlach, które są unikatowe i koniecznie trzeba je zobaczyć. Mówić też będziemy o dziedzictwie niematerialnym, które dotyczy przekazów, języka, tradycji czy obyczajów.
Obecnie na ogólnopolskiej liście Narodowego Instytutu Dziedzictwa jest blisko 50 Pomników Historii, z czego 9 na Dolnym Śląsku:
| Duszniki Zdrój – młyn papierniczy
To najstarszy w Polsce i jeden z najstarszych w Europie młynów papierniczych, kultywujących tradycję produkcji papieru czerpanego. W przeszłości należał do najsłynniejszych i największych na Śląsku.
|
 |
 |
Kotlina Jeleniogórska - pałace i parki krajobrazowe Kotliny Jeleniogórskiej Niezwykłe bogactwo dziedzictwa materialnego oraz walory przyrodnicze Kotliny Jeleniogórskiej pozwalają zaliczyć ten obszar do najpiękniejszych krajobrazów kulturowych w kraju. Stosunkowo niewielka przestrzeń o powierzchni ok. 100 km kwadratowych od Jeleniej Góry po Kowary (na południu) oraz Karpniki (na wschodzie) nasycona jest pochodzącymi z różnych epok zabytkami o charakterze rezydencjonalnym (...) |
| Krzeszów – zespół dawnego opactwa cystersów
Krzeszów to niewielka wieś położona w dolinie rzeki Zadrny, w odległości 7 km na południowy zachód od Kamiennej Góry i 27 km od Wałbrzycha. Obwiedziony potężnym murem zespół klasztorny stanowi dominantę Krzeszowa.
|
 |
 |
Legnickie Pole – pobenedyktyński zespół klasztorny Granica zespołu zabytkowego obejmuje: obszar opactwa wyznaczony od południa ul Klasztorną, od zachodu ulicą św. Jadwigi, od północy ul. Benedyktynów, od wschodu murem granicznym barokowego ogrodu klasztornego i zespół kościelny położony po drugiej stronie ulicy św. Jadwigi w granicach wyznaczonych murem cmentarza, oraz następujące obiekty: kościół klasztorny, klasztor benedyktynów, pawilon ogrodowy.
|
|
Srebrna Góra – Twierdza Srebrnogórska, nowożytna warownia górska z XVIII wieku Zgodnie z rozporządzeniem „celem ochrony Twierdzy Srebrnogórskiej jest zachowanie, ze względu na wartości historyczne, architektoniczne, techniczne, krajobrazowe i kulturowe, założenia obronnego, będącego wybitnym przykładem osiemnastowiecznej warowni górskiej, które przetrwało w oryginalnej formie i jako takie stanowi dzieło unikalne w Polsce, a także w skali europejskiej”. |
 |
 |
Strzegom - kościół pod wezwaniem św. św. Apostołów Piotra i Pawła Strzegomski kościół pod wezwaniem Świętych Apostołów Piotra i Pawła jest jednym z najwyższych osiągnięć śląskiego gotyku. Wybitne walory architektoniczne i rzeźbiarskie budowli oraz jednolitość przestrzenna utrzymana mimo trwających półtora wieku prac przy wznoszeniu kościoła, wreszcie imponujące rozmiary tej kamiennej świątyni (...) |
|
Trzebnica – zespół dawnego opactwa cysterek Odznacza się wyjątkowymi wartościami historycznymi i artystycznymi, a także autentycznością substancji. Na szczególną uwagę zasługują późnoromańskie i wczesnogotyckie kamienne detale rzeźbiarsko-architektoniczne pochodzące z pierwszej fazy budowy kościoła oraz kaplica pw. św. Jadwigi - pierwsza na ówczesnych ziemiach polskich w pełni gotycka budowla, będąca pionierską realizacją w stylu gotyku francuskiego (...) |
 |
 |
Wrocław – zespół historycznego centrum Wrocław – zespół historycznego centrum uznano za Pomnik Historii zarządzeniem Prezydenta RP z 8 września 1994 r. (Monitor Polski 1994, nr 50, poz. 425). Granica zespołu zabytkowego obejmuje historyczne centrum miasta: Stare i Nowe Miasto oraz wyspy odrzańskie i przebiega Mostem Uniwersyteckim, ulicami: Drobnera, przez pl. Bema, Sienkiewicza, Wyszyńskiego, Mostem Pokoju, Al. Słowackiego, Krasińskiego, Traugutta, Podwalem, południowym brzegiem Dolnej Odry do Mostu Uniwersyteckiego. |
|
Wrocław – Hala Stulecia Granica zespołu zabytkowego obejmuje Halę Stulecia wraz z towarzyszącymi budynkami i otoczeniem parkowym, położonym na obszarze ograniczonym ulicami: Adama Mickiewicza, Mikołaja Kopernika i Zygmunta Wróblewskiego.
|
 |
Status Pomnika Historii przyznawany jest zabytkom nieruchomym o szczególnej wartości historycznej, naukowej i artystycznej i mającym duże znaczenie dla dziedzictwa kulturalnego Polski.
Lista obiektów uznanych przez Prezydenta RP za Pomniki Historii
Lista nie jest zamknięta, ale też nie jest łatwo się na niej znaleźć, bo jak mówi dyrektor Instytutu profesor Małgorzata Rozbicka ma to być grono elitarne:
Kierownik oddziału terenowego NID we Wrocławiu Grzegorz Grajewski podkreśla, że mieszkać na Dolnym Śląsku i nie znać Pomników Historii to wstyd. Jego zdaniem obiekty klasztorne wpisane na listę w naszym, to zabytki najwyższej klasy:
Wrocław pojawia się na liście dwukrotnie:
W 2012 roku lista powiększyła się o Parki i Pałace Kotliny Jeleniogórskiej. Wśród 11 jedenastu wyróżnionych znalazły się następujące rezydencje:
• pałac wraz z otaczającym parkiem w Bukowcu
• zespół pałacowo-parkowy „Paulinum” w Jeleniej Górze
• pałac i park Schaffgotschów w Cieplicach
• zespół pałacowo-parkowy w Karpnikach
• willa oraz park „Dębowy Dwór” w Karpnikach
• zespół pałacowo-parkowy w Ciszycy, koło Kowar
• zespół pałacowo-parkowy w Łomnicy
• zespół pałacowo-parkowy w Mysłakowicach
• pałac i park w Staniszowie Górnym
• pałac wraz z otaczającym parkiem w Wojanowie
• zespół pałacowo-parkowy w Wojanowie – Bobrowie
W tym samym roku tytuł Pomnika Historii zyskało Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju:
Narodowy Instytut Dziedzictwa tworzy także listę niematerialnego dziedzictwa. Na niej na razie nie ma żadnej pozycji z Dolnego Śląska. Dlaczego tak się dzieje, tłumaczy Elżbieta Berendt, kierowniczka wrocławskiego Muzeum Etnograficznego:
Narodowy Instytut Dziedzictwa Narodowego czeka na propozycje od organizacji lokalnych kultywujących tradycje i obyczaje. Jednym z przykładów zachowania tradycji jest wytwarzanie pierników:
Radio Wrocław nie odpowiada za treść komentarzy.
