Porno w teatrze? Kultura w zagrożeniu? (KOMENTARZ)

Nie, przed tym nie trzeba by tak ostrzegać. Nagie ciało, erotyzm pojawiają się – nie tylko w polskim teatrze – często. Tu musi chodzić o coś więcej. Tym bardziej że do spektaklu Śmierć i dziewczyna poszukiwani byli aktorzy porno.

Ze spisu ról wynika, że Rossy i Tim będą grać postaci nazwane Dyszkant i Baryton. Co będą robić? Nie wiadomo. Reżyserka Ewelina Marciniak nabrała wody w usta, podkreśla jedynie, że porno znak jest jej w tym spektaklu potrzebny, by wyrazić ducha twórczości Elfriede Jelinek, która używa bardzo dosadnego, budzącego mdłości języka. Postaci u Jelinek mówią jakby za dużo – przekonuje reżyserka, dodając, że zależy jej, by ciało stało się w tym przedstawieniu nośnikiem sensów, narzędziem artystycznej ekspresji. Bo ma to być sztuka o zadawaniu cierpienia, torturowaniu drugiego człowieka w różnych życiowych sytuacjach. Brzmi sensownie, ale czy udział aktorów porno da się obronić? Czy aktorzy zawodowi nie potrafią – udając czy nie – przekazać tego samego? Może rzeczywiście należy się przygotować na pornokopulację? Nie, nie wierzę. To byłoby zbyt proste, za mało teatralne, artystycznie jałowe. Więcej będę wiedzieć w sobotę, po obejrzeniu premierowego przedstawienia, na które wybieram się z obawą, ale i ciekawością. Przy sukcesach i poziomie repertuaru ostatnich kilku lat Teatr Polski zasługuje na swoisty kredyt zaufania.

Odmiennego zdania jest, jak czytam w Wyborczej, przewodniczący sejmikowej komisji kultury Janusz Marszałek: „Musimy się wspólnie zastanowić, jak to przedstawienie oprotestować i jakie są możliwości, by zdjąć je z afisza”. Cytowany w gazecie Michał Bobowiec („są granice, których przekroczyć nie można”) zdystansował się od takich zamiarów w wysłanym do mediów sprostowaniu. Słusznie, bo właśnie jedną z tych nieprzekraczalnych granic jest wolność artystycznej wypowiedzi, czyli wolność słowa. Nie ma już w Polsce cenzury. A jeśli rzeczywiście – jak widnieje w gazecie – istniałby plan alternatywny, cenzura ekonomiczna (mniej środków dla TP w nowym budżecie), to opadłaby mi szczęka.

Zgroza bierze natomiast, kiedy pomyślimy, że tego typu pomysły przychodzą komuś do głowy PRZED zobaczeniem spektaklu. Zgroza bywa jednak na szczęście siostrą śmiechu (jak seks brata się czasem z porno?), więc zgłaszam prowokacyjną propozycję do dolnośląskiej szopki noworocznej lub chóru komentujących wrocławian. Śpiewamy na melodię szlagieru ze szczenięcych lat (dyszkantem, basem, altem, barytonem, a może i szeptem):

Dlaczego w teatrze jest porno?
Czy części intymne to gra?
Czy dzisiaj sztuka nie może
Być jak za dawnych lat?
Dlaczego raz aktor jest nagi,
A potem aktorka bez szat?

Co powie radny?
Co powie radny?
Co radny nam powie, co na to odpowie nam dziś?
Co powie radny?
Co powie radny?
Czy palcem pokręci, pieniądze zakręci, czy nie?

Do soboty najlepiej niech śpi.

A we wtorkowym Wieczorze z Kulturą Radia Wrocław po godz. 19.00 rozmowa z Eweliną Marciniak, reżyserką spektaklu Śmierć i dziewczyna. Wcześniej w teatralnym paśmie Radia Wrocław Kultura więcej na temat kontrowersji wokół nagości w teatrze, a także recenzje ostatnich wrocławskich premier (Umiłowania w Teatrze Pieśń Kozła, Może morza Wrocławskiego Teatru Lalek i Kwartetu z Opery Wrocławskiej). Naszym gościem będzie Maciej Podstawny, reżyser, od tego sezonu dyrektor artystyczny wałbrzyskiego Teatru Dramatycznego. Trwający właśnie sezon odbywa się pod tytułem Powodzenia, kowboju! W piątek startują 13 Wałbrzyskie Fanaberie Teatralne, o których też porozmawiamy. Początek rozmowy ok. 16.15. W piątek natomiast premiera w Teatrze PWST. Kolejny studencki spektakl dyplomowy, tym razem bardzo ambitnie: Biesy wg Dostojewskiego. W studiu Radia Wrocław Kultura zagoszczą adaptatorka tekstu i reżyserka Karolina Kirsz oraz sceniczny Stawrogin, czyli Maciej Piasny. Zaczynamy we wtorek 17.11 o godz. 15.00.