Wojsko Polskie pierwszej połowy XX wieku

6 sierpnia 2014 r. mija równo 100 lat od momentu wyruszenia z krakowskich Oleandrów zalążka odrodzonego Wojska Polskiego – I Kompanii Kadrowej. Oddział ten składający się z członków trzech organizacji paramilitarnych: Towarzystwa Sportowego „Strzelec”, Związku Strzeleckiego oraz Polskich Drużyn Strzeleckich, pod dowództwem Tadeusza Kasprzyckiego, stanowił forpocztę późniejszego 1 Pułku Piechoty Legionów i - jako awangarda odradzającego się po latach zaborczych Wojska Polskiego - symbolicznie zainicjował rozpoczęcie walki o wolną i niepodległą Polskę już u zarania Wielkiej Wojny.

Wydarzenia polityczne i militarne z lat 1914–1918 potoczyły się tak szczęśliwie dla sprawy polskiej, że wraz z zakończeniem I wojny światowej mogła narodzić się II Rzeczpospolita Polska, kraj u którego zarania ogromne zasługi położyli także ci, którzy 6 sierpnia 1914 r., mając tylko wiarę i nadzieję w dalekowzroczność swojego Komendanta – Józefa Piłsudskiego, wyruszyli przeciw Moskalom.

Pamięci tych, którzy jako Kadrowiacy wyruszyli z Oleandrów organizatorzy konferencji chcą złożyć hołd przede wszystkim.

Stanowili oni pierwszy od 1864 r. zorganizowany oddział polski, z polskimi symbolami narodowymi i pod polskim sztandarem – choć trzeba pamiętać w obcej armii – który stanął do walki z jednym z zaborców.

Jako pierwsi z pierwszych stworzyli podwaliny legendy Legionów Polskich, a zasygnalizowanie kwestii polskiej poprzez tworzenie narodowych formacji zbrojnych było kontynuowane w Korpusach Polskich na Wschodzie czy też w Armii Polskiej we Francji.

Ostatecznie wszystkie te formacje zostały w latach 1918–1919 włączone w ramy organizacyjne odrodzonego Wojska Polskiego. Stąd w tytule konferencji nawiązanie do 100-lecia odrodzenia Polskiego Czynu Zbrojnego.

Formuła konferencji, podkreślająca jej rocznicowy charakter, nie ogranicza się wszak tylko do kwestii związanych z okresem Wielkiej Wojny, czy też wąsko dotykających tylko zagadnień Legionów Polskich.

Zamysłem organizatorów konferencji było bowiem podkreślenie, że Wojsko Polskie odrodzone w końcu 1918 r., było amalgamatem, na który składały się różne doświadczenia, odmienne tradycje, który jednak został przetworzony w jednolitą organizacyjnie całość i bywa określany wojskiem II Rzeczpospolitej. Epigonami tradycji tego wojska były Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie czy oddziały Armii Krajowej.

W pewnym stopniu – głównie poprzez ludzi – tradycję armii II RP kontynuowały oddziały Armii Polskiej w ZSRR, tworzące od 1945 r. tzw. „odrodzone” Wojsko Polskie. Wobec skali obsadzania ważnych stanowisk w „odrodzonym” WP, w początkowym okresie Polski Ludowej (faktycznie do schyłku 1949 r.), przez oficerów i podoficerów wojska II RP – ludzi którzy w wielu przypadkach wnosili do armii „demokratycznej” na wzór sowiecki, tradycje, z którymi system komunistyczny bezwzględnie walczył – można uznać, że tradycje wojska, którego korzenie sięgały wymarszu I Kompanii Kadrowej ostatecznie zniknęły na początku lat 50-tych XX wieku. Referaty wygłoszone na konferencji będą więc dotyczyć różnych aspektów – militarnych, społecznych, politycznych czy też organizacyjnych – funkcjonowania Wojska Polskiego, które w sensie wychowania i ogólnie pojętych tradycji zbudowane było na fundamencie II Rzeczpospolitej.