Dawne żelazka i sprzęty do prania

Atrakcją będą zrekonstruowane na potrzeby ekspozycji dawna pracownia krawiecka i kuchnia. Najstarszymi obiektami będą dwa 17-wieczne żelazka ze zbiorów własnych muzeum (pochodzące z 1665 i 1680), wykonane zostały na Śląsku, prawdopodobnie we wrocławskich warsztatach. To wielka atrakcja, ponieważ 17-wiecznych żelazek zachowało się w Europie zaledwie kilkanaście, dwa z nich znajdują się z zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Początkowo żelazko stosowane było tylko w krawiectwie, dlatego na wystawie odtworzona zostanie dawna pracownia krawiecka z typowym wyposażeniem między innymi ciężkimi 7-mio kilowymi żelazkami, piecykiem żeliwnym służącym do nagrzewania kilku kilu żelazek w tym samym czasie. Ciekawostką będzie specjalistyczny sprzęt do prasowania kryz, czepców, plisowanych spódnic czy koronek (koronki prasowało się na zimno przy pomocy szklanych żelazek).

W zaaranżowanej pracowni wystawione zostaną również dawne stroje, maszyny do szycia, przyborniki. Kurator wystawy chce zwrócić uwagę również na aspekty techniczne, czyli różne sposoby nagrzewania żelazek – zobaczymy żelazka na duszę, ogrzewane węglem drzewnym, gazem i prądem. Współczesne żelazka azjatyckie pokazują, że także i dziś można korzystać z żelazka nagrzewanego tradycyjnie, bez użycia energii elektrycznej. Dodatkowo pokazane zostaną zabytkowe magle i prasy do tkanin z efektowną 18-wieczną pruską prasą na czele, przy pomocy, której prasowano wielkie bele materiałów. Część dotycząca sprzętów do prania rozpoczną mające średniowieczny rodowód kijanki a zakończą najnowocześniejsze pralki automatyczne.

Zaprezentowane zostaną bardzo ciekawe tary do prania – szklana, marmurowa, porcelanowa i mechaniczna tara kołyskowa, będzie pralka zbudowana z klepkowego drewnianego kotła i wirnika poruszana ręcznie specjalnych drążkiem. Nie zabraknie słynnej „Frani” z lat 70-tych XX wieku, a także „kosmicznej” pralki „Elektrolux” z XX-lecia międzywojennego. Wśród dodatkowych eksponatów przybliżających historię prania znajdą się rośliny mydlarskie (mydlnica lekarska, gorczyca) mające właściwości wybielające, których używano kiedyś do prania. Celom edukacyjnym służyć będzie rekonstrukcja XIX-wiecznej kuchni - miejsca, gdzie kiedyś prano i prasowano. Kuchnia wyposażono zostanie w lodówkę na lód, cedzaki, tarki, formy do ciast i legumin.

Wystawie towarzyszy katalog „Dawne żelazka i sprzęty do prania ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu”. Jest to pionierskie w języku polskim opracowanie na temat historii żelazka zawierające obszerny wstęp oraz około 200 fotografii. Są to ilustrowane dzieje żelazka od starożytności poprzez średniowiecze, renesans do współczesności. Druga część książki zawiera dzieje wybranych sprzętów do prania głównie pralki, ale także tar, magli i maglowników.

Kurator: Tadeusz Fercowicz
5 lipca – 26 września 2010