RWK: American Film Festival

To już piętnasta edycja American Film Festival, festiwalu, którego hasło przewodnie wciąż nie traci mocy – niezmiennie to „wszystkie stany kina”. Kino z USA jest wielkie jak same Stany: pełne różnorodnych opowieści, które od 2010 roku przyjemność oglądać na wrocławskich ekranach. W tym roku 116 filmów w programie, dziesiątki spotkań i mnogość wydarzeń towarzyszących, tydzień w Kinie Nowe Horyzonty i jeszcze dłuższe seanse na domowych kanapach z festiwalem online. Do poniedziałku będziemy razem z Americanem w kinie, a do niedzieli 17.11 w naszych domach. 

W naszym specjalnym plenerowym studiu na parterze Kina Nowe Horyzonty porozmawiałam z twórcami i twórczyniami z USA, z Piotrem Tarczyńskim z Podcastu Amerykańskiego o filmowych Stanach Zjednoczonych oraz z filmoznawcami: Patrycją Muchą i Sebastianem Smolińskim o klasykach i trzeciej odsłonie retrospektywy Roberta Altmana.

Z Kelly O'Sullivan & Alexem Thompson porozmawiamy o ich najnowszym filmie "Światełko w tunelu”. To opowieści o rodzinie dotkniętej traumą: pogrążonym w stanie głębokiego przygnębienia Danie (Keith Kupferer, wyróżniony laurem dla najlepszego aktora na festiwalu w Seattle) jego żonie Sharon (Tara Mallen), kobiecie próbującej utrzymać w ryzach poturbowaną rodzinę, i córce Daisy (Katherine Mallen Kupferer), dziewczynie nieradzącej sobie ze swoimi emocjami. Dan znajduje azyl w lokalnym teatrze amatorskim, którego zespół – prowadzony przez charyzmatyczną Ritę (Dolly de Leon) – przygotowuje się do wystawienia Romea i Julii. Kelly O’Sullivan i Alex Thompson, autorzy nagrodzonej przez publiczność 10. edycji AFF “Świętej Frances” (2019), tym razem przyglądają się żałobie i uzdrawiającej mocy sztuki z charakterystycznym dla siebie poczuciem humoru. Warto dodać, że do trzech głównych ról twórcy wybrali aktorów będących rodziną w realnym życiu: 

Kolejnym gościem naszego plenerowaego studia jest reżyser "Wigilii w Miller's Point" Tyler Taormina. Jego świąteczny film opowiada historię włosko-amerykańskiej familii Balsano dla której to być ostatnie święta w rodzinnym domu na Long Island, który będą zmuszeni wystawić na sprzedaż. Kilka pokoleń spotyka się, by celebrować Wigilię, sceneria przypomina bożonarodzeniową kartkę lub witrynę nowojorskiego sklepu Macy’s. Choinkowe lampki mrugają radośnie, a stoły uginają się pod ciężarem potraw przygotowywanych w rozgrzanej do czerwoności kuchni. Matki i ojcowie oraz ciotki i wujowie krzątają się po pokojach, prowadząc mniej lub bardziej ożywione dyskusje i nucąc gwiazdkowe szlagiery. Najstarsi ćmią cygara, najmłodsi grają na konsoli, a nastolatkowie wymykają się, by zaczerpnąć świeżego powietrza w gronie rówieśników. Oto – jak śpiewał Andy Williams – najcudowniejszy czas w roku widziany oczami reżysera Tylera Taorminy, który rezygnuje z klasycznej narracji na rzecz kalejdoskopu, kreując na ekranie nostalgiczną i niemal synestetyczną wizję świąt. Film był najpierw prezentowany we Wrocławiu w ramach US in Progress:

Film "Cisza przed burzą" Alexandry Simpson możemy zobaczyć online. Bohaterami filmu są ludzie z peryferii: bywalcy moteli, pracowniczka sklepu z pamiątkami czy barowi stand-uperzy (w tych rolach głównie naturszczycy). 27-letnia Alexandra (nie tylko reżyserka, ale też scenarzystka, montażystka i producentka filmu) swoim niezależnym debiutem postawiła sobie poprzeczkę wysoko i została doceniona – premiera Ciszy przed burzą odbyła się podczas tegorocznego Międzynarodowego Tygodnia Krytyki na festiwalu w Wenecji. Obraz Simpson wyróżnia się fascynacją liminalnymi przestrzeniami oraz autorskim językiem wizualnym. Kamera Sylvaina Froidevaux skupia się na barwach, teksturach i światłach – tych ostatnich operator szuka m.in. w piorunach przecinających niebo, neonach podupadłych lokali czy basenowych LED-ach. Reżyserka, konsekwentnie rozwijając osobny język filmowy, umiejętnie ukazuje oczekiwanie na nadciągającą tragedię, któremu towarzyszy obezwładniające poczuciu apatii:

Kolejnym gościem naszego studia był Tony Gerber reżyser dokumentu "Gra Wojenna" dostępnego online na AFF do 17 listopada. Pytanie, które pada na początku filmu, przyprawia o dreszcze: co by było, gdyby po wyborach prezydenckich w USA powtórzył się atak na Kapitol, taki, do jakiego doszło 6 stycznia 2021 roku, lecz tym razem do protestujących przyłączyłoby się wojsko? Dokumentaliści Jesse Moss i Tony Gerber towarzyszyli z kamerami niezwykłemu eksperymentowi: grupa polityków, doradców i byłych wojskowych została przez fundację Vet Voice nakłoniona do odegrania hipotetycznych wydarzeń, które mogłyby się rozgrywać tuż przed puczem wojskowym i wybuchem wojny domowej w USA. Czy prezydent elekt mógłby powstrzymać swojego przeciwnika? Jak zachowywać się wobec rosnącej agresji skrajnej prawicy? Czy podzielony kraj jest w stanie wytrzymać kolejną próbę sił? Gra wojenna jest próbą przepracowania traumy po ataku na Kapitol, lecz również kolejnym ostrzeżeniem, bo Ameryka od dawna balansuje na krawędzi prawicowej rewolty. I coraz mniej brakuje, by bunt zwolenników MAGA i QAnonu stał się ponurym faktem:

Z reżyserem Matthew Fiferem rozmawiamy o jego filmie “W oparach”. To opowieść o Joe (Cole Doman), który po długiej nieobecności wraca do rodzinnego miasteczka. Jako dziennikarz planuje przygotować materiał na temat miejscowego szpitala psychiatrycznego, w którym przed laty odebrało sobie życie ośmiu mężczyzn. Badając tę sprawę, stopniowo poddaje się ponurej, klaustrofobicznej atmosferze miejsca, które wyzwala w nim dawne traumy i wspomnienia. Wkrótce poznaje też tajemniczego mężczyznę – Luke’a, z którym wchodzi w intymną relację. Matthew Fifer po raz kolejny (po świetnej Cykadzie, nagrodzonej m.in. na polskim LGBT Film Festivalu) tworzy mocne queerowe kino, nawiązując do wątków z własnego życia: film nakręcono w jego rodzinnym domu, wśród miejsc z jego dzieciństwa. Tym razem reżyser ubiera historię w kostium gatunku, opowiadając językiem thrillera o samotności, odrzuceniu i społecznej opresji. Czerpanie z tradycji kina odbywa się tu zresztą na wielu poziomach. Już sam tytuł odnosi się nie tylko do nazwy filmowego miasteczka, ale też do Kodeksu Haysa – konserwatywnego zestawu wytycznych z lat 30., który wprowadził do Hollywood cenzurę obyczajową, zakazującą m.in. przedstawianie miłości homoseksualnej:

Z Piotrem Tarczyńskim z Podcastu Amerykańskiego o rozmawiamy o Politics on Screen: kino, czyli polityka. Łukasz Pawłowski i Piotr Tarczyński pojawili się na American Film Festival w potrójnej roli: jako współkuratorzy sekcji Polityka na ekranie, jako goście cyklu Czytanie Ameryki, a przede wszystkim jako autorzy Podkastu amerykańskiego – cotygodniowej audycji o ważnych zjawiskach społecznych i politycznych, o historii najnowszej i tej sprzed stuleci, która wpłynęła na obecny kształt USA. Piotr odpowiedział na pytania dotyczące spraw związanych z amerykańską polityką, kampanią prezydencką czy nowym filmowym cyklem na AFF:

Filmoznawcy Patrycja Mucha-Smolińska i Sebastian Smoliński, dyrektorzy Timeless Film Festival Warsaw, zaproszali na trzecią retrospektywę Roberta Altmana. Altman pozostaje jednym z najważniejszych reżyserów II połowy XX wieku, a dzięki AFF ma wielką przyjemność oglądać jego filmy już trzeci rok z rzędu. Tym razem reżyser objawi nam się nie tylko jako krytyk amerykańskiej mitologii i przenikliwy portrecista kobiet, ale jako eksperymentujący z gatunkami i estetykami poszukiwacz, który każdemu projektowi oddawał całe serce: