Skarby z Jaworzyny Śląskiej
Najważniejszą część kolekcji stanowi 40 lokomotyw parowych, głównie produkcji niemieckiej i polskiej, ale wśród nich także pojazdy bardziej egzotycznej proweniencji - amerykańskie czy brytyjskie. W tej chwili wśród lokomotyw parowych nie znajdziemy czynnych, eksploatowanych pojazdów, ale w latach 2016-2020 kolejowe szlaki Dolnego Śląska przemierzała znajdująca się w zbiorach polska lokomotywa parowa TKt48-18 z 1951 r. Obecnie oczekuje naprawy głównej, która przywróci ją do ruchu.
Najliczniejszą grupę lokomotyw parowych stanowią tzw. niemieckie lokomotywy wojenne o uproszczonej konstrukcji serii Ty2. To parowozy zaprojektowane dla niemieckich kolei w okresie II Wojny Światowej z myślą o obsłudze wymagającego ruchu kolejowego we Wschodniej Europie. Pojazdy te cechuje m.in. lepsza izolacja kotła, pozwalająca mu na efektywną pracę w warunkach ciężkich zim czy obniżony nacisk na tory, umożliwiający poruszanie się po gorszych jakościowo czy nawet improwizowanych liniach kolejowych. Olbrzymia liczba tych lokomotyw w ramach reparacji wojennych trafiła do służby na PKP po 1945 r. Łącznie na inwentarzu kolei znalazło się 1400 pojazdów tej serii, stając się najliczniej eksploatowaną serią lokomotyw w historii PKP.
Do najciekawszych eksponatów w zbiorach Muzeum należy tzw. improwizowany wagon pancerny pochodzący ze składu pociągu pancernego. Wagon wyprodukowany został na początku XX wieku w Kanadzie na zamówienie carskich kolei. Po dostarczeniu do Rosji wykorzystywany był jako normalny wagon towarowy do 1941 r. Po niemieckiej agresji na ZSRR przejęty został przez armię niemiecką i przebudowany na tzw. bojowy wagon piechoty. Ściany wagonu otrzymały dodatkową warstwę a w pustą przestrzeń wlano ponad 20 ton betonu sprawiając, że wagon stał się całkowicie odporny na ogień z broni maszynowej a w ścianach wykonane zostały otwory strzeleckie, zabezpieczone stalowymi furtami, umożliwiające prowadzenie ognia z wnętrza wagonu. Pojazd wykorzystywany był w działaniach przeciwpartyzanckich.
Bez wątpienia jednym z najcenniejszych zabytków kolejnictwa, nie tylko w zbiorach Muzeum Kolejnictwa w Jaworzynie, ale także w polskich kolekcjach, jest polska pospieszna lokomotywa parowa Pt31-49 z 1938 r. To pierwszy seryjnie produkowany przez polski przemysł ciężki parowóz pospieszny dla PKP. Produkowany od 1933 r. osiągał prędkość do 140 km/h prowadząc pociągi osobowe do Gdańska, Wilna czy Lwowa. Zaprojektowany został przez jednego z najwybitniejszych polskich konstruktorów parowozów, inż. Kazimierza Zembrzuskiego, który w chwili gdy ukończył wstępny projekt lokomotywy miał nieco ponad 30 lat. Obecnie Pt31-49 prezentowana jest jako nieczynny zabytek techniki, ale Muzeum nie wyklucza rozpoczęcia projektu przywrócenia go do ruchu.
Wszystkie pojazdy znajdujące się w zbiorach Muzeum Kolejnictwa na Śląsku dostępne są dla zwiedzających, którzy mogą je poznać w trakcie zwiedzania - czynnego codziennie - Muzeum w Jaworzynie Śląskiej. Na miejscu czeka na zwiedzających jeszcze więcej interesujących kolejowych historii.
