Wrocław: Unikatowy tramwaj trafił na złom
fot. Przemek Gałecki
Właścicielem tramwaju było Towarzystwo Miłośników Wrocławia. Wyjechał z fabryki w 1973 roku i po 30 latach służenia mieszkańcom miasta został sprzedany towarzystwu, by zachowało go dla przyszłych pokoleń. Nic z tego. Anna Nawara, sekretarz towarzystwa tłumaczy, ze tramwaj przez lata był rozkradany przez złomiarzy, gdy stał na terenie byłej zajezdni przy Legnickiej. I teraz nic nie dało się dla niego zrobić:
-Trzeba by było ponad dwa miliony. Jest więcej zabytków do uratowania,cenniejszych. Zarząd podjął więc decyzję o sprzedaży tego tramwaju, żeby nie wyglądał strasznie w tym miejscu pod płotem.
Poniżej zdjęcie z ostatniej nocy, zanim tramwaj został pocięty (fot.phototrans.net)
Marek Karabon z Towarzystwa Upiększania Miasta Wrocławia nie może uwierzyć, że tak cenny, ostatni pojazd z tej serii został sprzedany i zniszczony:
- Pocięto na złom. Jest dla mnie zupełnie niezrozumiałe, że towarzystwo, które chwali się swoimi osiągnięciami w zachowaniu zabytkowych tramwajów, może postąpić w tak barbarzyński sposób z unikatowym tramwajem.
Czytaj też:
Pojazd został sprzedany za 5 tysięcy złotych.
- Był to unikatowy model, stworzony specjalnie dla naszego miasta i przez ponad trzydzieści lat mknął po szynach wożąc Wrocławian. Warto podkreślić, że innym tramwaj z tej serii został niedawno kupiony przez prywatnego miłośnika i pojechał do Gdańska. Czy to normalne, by gdańszczanie dbali o wrocławskie dziedzictwo lepiej niż my? - retorycznie pyta Marek Karabon.
Dlaczego MPK nie zachowało dla następnych pokoleń wyjątkowego tramwaju tylko sprzedało go towarzystwu odpowiada Agnieszka Korzeniowska, rzeczniczka MPK.
-14 lat temu, ten wagon nie był wagonem zabytkowym. To były czasy, kiedy tego typu wagony - tylko w lepszej kondycji - były użytkowane we Wrocławskim MPK. Dzisiaj z perspektywy czasu, oczywiście mówimy o wagonie który ma swoją wartość historyczną.
(Fot.Tomasz Paszko)
Czy nie warto było odtworzyć unikatu? Pytamy Annę Nawarę, sekretarz towarzystwa:
-Każdego szkoda tramwaju, ale biorąc pod uwagę realia - to mija się z celem.
Był ostatnią sztuką tego modelu w Polsce...
-Tego nie mieliśmy w świadomości, że to jest ostatnia sztuka.
Pojazd został sprzedany Towarzystwu Miłośników Wrocławia za 200 złotych. Teraz unikalny Konstal 102 Nd został odkupiony, by trafić na złom za 5 tysięcy złotych.
Komentarze (38)
Dodając komentarz do artykułu akceptujesz regulamin strony.
Radio Wrocław nie odpowiada za treść komentarzy.
Radio Wrocław nie odpowiada za treść komentarzy.
~Pliska2023-02-02 23:45:55 z adresu IP: (2a00:f41:7038:c0d4:5007:x:x:x)
Odpowiedz
Zniszczyli tramwaje Protram 205 Wras, historia wrocławskich tramwajów zniszczona????
zgłoś do moderacji
~Pliska2023-02-02 23:40:32 z adresu IP: (2a00:f41:7038:c0d4:5007:x:x:x)
Nie tylko 102 ND zniszczyli włodarze miasta. Protram tramwaje wrocławskie przerobili na Modertrans, i ani jednego nie zachowali, przykre????
~Romek2018-04-05 23:35:31 z adresu IP: (79.110.xxx.xxx)
na żyletki, niech ginie
~Komentarz został usunięty2018-03-25 15:19:30 z adresu IP: (89.64.xxx.xxx)
Komentarz został usunięty
~Paw2018-02-09 23:01:27 z adresu IP: (194.181.xxx.xxx)
Wstyd !!! Pamiętam jak w latach 90tych bujało nim na prawo i lewo na odcinku między Niedźwiedzią a Małopanewsą WSTYD !
~legnicka2018-02-14 13:42:48 z adresu IP: (83.4.xxx.xxx)
Przepraszam. W latach osiemdziesiątych kursowały na linach nocnych.
~legnicka2018-02-14 13:31:30 z adresu IP: (83.4.xxx.xxx)
Po Legnickiej na tym odcinku glisty nie kursowały.
~Paweł ek 2018-02-09 23:00:07 z adresu IP: (194.181.xxx.xxx)
Żenada!!!!! To był mój ulubiony tramwaj ! Pamiętam jak w latach 90 tych bujało nim na prawo i lewo na odcinku między Niedźwiedzią a Małopanewsą! Ogromna strata! Wstyd !!!!
~Pit71 Wrocław2018-02-08 23:53:53 z adresu IP: (93.181.xxx.xxx)
No cóż Wrocław w pigułce. Nos zadarty do göry, a pod sufitem echo....
Jakim to trzeba być debilem aby nie umieć zadbać o unikat. Eskimos, dostawszy mudło je zjadał, bo ladnie pachnie....
Potnijcie palantyy Most Grunwaldzki na żyletki, bo tam są tony żelaza.....
~MIŁOŚNIK TO NIE BIZNESMEN2018-02-08 17:25:38 z adresu IP: (37.47.xxx.xxx)
Niestety ludzi którzy naprawdę kochają zabytkowe pojazdy bez względu na to czy jest to tramwaj, auto czy motocykl jest mało. Tacy ludzie robią to dla siebie a te wszystkie kluby miłośników to ludzie którzy chcieliby wyłudzić od miasta milion na remont z czego duży odstetek wzięliby dla siebie. Dziś już prawie nie ma miłośników tylko biznesmeni którzy z klasyki motoryzacji czy komunikacji traktują jako inwestycję i lokatę kapitału.
~GOŚCIU2018-02-08 20:04:24 z adresu IP: (188.146.xxx.xxx)
Powiem tylko tyle, jako miłośnik remontowałem 102 Na i mimo wysiłków aby dalej coś jeszcze remontować i ratować zauważyłem prywatę celów własnych i po prostu odpuściłem. Dzisiaj góruje prywata i chciwość zysku przy okazji remontu zabytku . Taki mamy klimat.
~Juzef Stalin2018-02-08 02:07:51 z adresu IP: (77.98.xxx.xxx)
to całe towarzystwo wzajemnej adoracji dobrze byłoby rozwiązać. Szkodzą i tylko układziki z radą miasta robią. Typowe polaczkowe dorobienie się na kombinowaniu. Oby was kiedyś za to wszystko rozliczyli, bando zażartych gnid.
~Komentarz został usunięty2018-02-08 01:50:25 z adresu IP: (5.60.xxx.xxx)
Komentarz został usunięty
~Komentarz został usunięty2018-02-07 22:29:06 z adresu IP: (193.93.xxx.xxx)
Komentarz został usunięty
~Marcin2018-02-07 22:24:38 z adresu IP: (81.190.xxx.xxx)
Wymieniać można wiele przykładów barbażyństwa poczynań TMW, chociażby zniszczenie autobusu Fredruś. Jak można oceniać "fachowców", którzy Fadromą przepychają autobus albo pozwalają na rozkradanie tramwaju, a później skomlą o 1-2 miliony na restaurację...większości chwalebnych akcji ratowania zabytków byśmy uniknęli gdyby każdy nowy namiestnik czy to TMW czy MPK czy Miasta wiedział, że nie musi wszystkiego od razu zmieniać i wypychać starego na deszcz. Każdy z nich teoretycznie wie, że pracuje poto, aby utrzymywać powierzony mu dorobek. Inaczej powinien iść pod topór, do gazu ew. pod sąd - do państwa wyboru...
~Tow. Miłośników Breslau2018-02-07 20:01:28 z adresu IP: (37.249.xxx.xxx)
Cenniejsze zabytkowe tramwaje? A jakie? "Helmut" ? "Helga"?Czy inne wynalazki z czasów Breslau? Może warto by pamietać że Wrocław to polskie miasto, czy się mylę? Centrum "Zajezdnia" wyremontowano i świetnie, tylko czy ktokolwiek zwrócił uwagę że bardziej przypomina ona zajezdnię z czasów niemieckiego Breslau niż z czasów Frasyniuka?
Może niech to towarzystwo odpowie ile polskich tramwajów posiada/ remontuje?
Może powinno się przemianować...
~krz2018-02-08 19:54:19 z adresu IP: (78.10.xxx.xxx)
@Racjonalista: korzenie Wrocławia nie są Niemieckie, bo na Ostrowiu Tumskim istniał polski, słowiański gród już przed 1000 rokiem, a niemiecka nazwa Breslau wywodzi się etymologicznie od słowiańskiego „Vratislavia”. Niemcy (którzy też tworzyli mniejszości wcześniej) zamienili W na B, bo łatwiej było im wymawiać. Ale silny rozwój miasta przypadł akurat na czasy niemieckie (choć tramwaje konne akurat pierwsza wprowadziła Warszawa, Niemcy się guzdrali), więc trzeba szanować całą historię miasta i dbać o jego dalszy rozwój.
~krz2018-02-08 18:52:58 z adresu IP: (78.10.xxx.xxx)
Każde zabytkowe tramwaje, które jeździły we Wrocławiu zasługują na zachowanie, bo tworzyły historię tego miasta. Nie można ich wymazywać z pamięci przez to, że pochodzą z jakiegoś chwilowego epizodu, gdy Wrocław znalazł się w obcych rękach, w Breslau też przecież żyli Polacy. Tramwaje Linke Hoffmann Standard na przykład to podobnie jak 102Nd model tramwaju stworzony wyłącznie dla Wrocławia i na dodatek wyprodukowany we Wrocławiu. W dodatku moim zdaniem to wciąż jedne z najpiękniejszych tramwajów w historii Wrocławia. Niestety większość z zachowanych egzemplarzy stoi w krzakach, kompletnie już rozszabrowanych przez złomiarzy i korozję. Dzięki staraniom miłośników udało się przynajmniej zapewnić miejsce pod dachem paru najlepiej zachowanym wagonom które są w rezerwie, a jedyne dwa sprawne wozy póki co eksploatuje TMW. Gdybyśmy mieli zachowywać tylko polskie tramwaje z Wrocławia powojennego, to kolekcja byłaby trochę monotonna, dopiero za 40 lat można by było kolekcję różnych serii samych Konstali poszerzyć o Protramy. Chociaż w sumie kolekcja wszystkich serii Konstali też byłaby interesująca, niestety to już niemożliwe :(
~Racjonalista2018-02-08 17:40:03 z adresu IP: (37.47.xxx.xxx)
Przemawia przez Ciebie niezdrowy nacjonalizm. Wrocław to polskie miasto ale nie można odciąć się od jego niemieckich korzeni. Wiele zabytków w tym budynków pochodzi z czasów Breslau jak np. zajezdnia tramwajowa Gaj przy rogu Ślężnej i Kamiennej. Historia miasta Wrocław to kontynuacja historii miasta Breslau, czy ktoś tego chce czy nie.
~Biskup2018-02-07 22:45:39 z adresu IP: (94.254.xxx.xxx)
Akurat owszem tramwaje z początku stulecia są cenniejsze. Niech Pan porzuci ten dyskurs, bo jest Pan szkodnikiem w tym pięknym mieście.
~Paweł2018-02-07 19:49:52 z adresu IP: (188.122.xxx.xxx)
Całe to TMW jest nastawione na zysk, a nie ratowanie zabytków... Wagony mają jeździć i zarabiać!
~solo2018-02-07 18:40:36 z adresu IP: (79.110.xxx.xxx)
Mogli ogłosić aukcję - kto da więcej, może Ratusz lub ktoś inny zainteresowałby się
~Paweł2018-02-07 19:48:28 z adresu IP: (188.122.xxx.xxx)
Wtedy nie kupił by tego złomiarz - brat jednego z członków TMW...
~Oto TUMW w pełnej krasie2018-02-07 15:10:46 z adresu IP: (81.190.xxx.xxx)
4800 zł. na zysku czysto.
R Ę C E O P A D A J Ą
Pamiętam ten tramwaj, ostatnie kursy na początku lat 2000 odbywał jako 12tka.
~Aaa2018-02-07 16:34:56 z adresu IP: (188.146.xxx.xxx)
TUMW to nie TMW
~20992018-02-07 13:20:49 z adresu IP: (83.31.xxx.xxx)
Towarzystwo Miłosników Wrocławia doskonale wiedziało o tym, że 102Nd #2099 jest jedynym i ostatnim wagonem z tej serii.
~Dalej kupujcie pierdoły..2018-02-07 12:03:58 z adresu IP: (37.47.xxx.xxx)
Jakby miasto dbało o zabytki i różne stowarzyszenia dofinansowało to nie byłoby problemu. A tak miłośnicy techniki gnieżdżą się po kątach starych zajezdni, płacą czynsz i jeszcze mają utrzymać tabor...
~Elwrowiec2018-02-07 11:18:17 z adresu IP: (178.235.xxx.xxx)
Tramwaje 102 Nd były montowane w latach 70-tych przez chorzowski Konstal w kooperacji z wrocławskimi zakładami przemysłowymi. W Zakładach Elektronicznych Elwro wykonywano między innymi klapy do wywietrzników dachowych tramwaju.
Ówczesny Konstal nie nadążał z produkcją, a we Wrocławiu brakowało tramwai - jeździły jeszcze przedwojenne. Na przykład jeżdżące w szczycie 19 z Rynku do Elwro i dalej na Oporów.
~Cfp2018-02-08 16:20:28 z adresu IP: (37.47.xxx.xxx)
19 jezdzila Ksieze Male Slezna
~babcia2018-02-07 20:55:22 z adresu IP: (178.235.xxx.xxx)
Kla, mylisz się.
~KLA2018-02-07 16:51:30 z adresu IP: (83.8.xxx.xxx)
nie 19 a 16
~Mafia2018-02-07 11:10:58 z adresu IP: (46.76.xxx.xxx)
Dziwne to towarzystwo. Najpierw kupują okazyjnie pojazd za bezcen, podobno w celu zachowania dla dalszych pokoleń, jednak nie potrafią go zabezpieczyć i tym samym pozwalają na jego rozkradanie przez złomiarzy. Potem, gdy podobno tramwaj jest już rozkradziony, podejmują jednak decyzję o złomowaniu pojazdu ( podobno z zyskiem), ale okazuje się, że nie wiedzieli jak cenny był to zabytek (faktycznie jedyny zachowany w Polsce tramwaj typu 102Nd, bardzo typowy dla Wrocławia). Wyobraźmy sobie podobną sytuację np z Halą Stulecia. Jakaż byłaby z tego afera, gdyby ktoś ją niechcący wyburzył, bo nie wiedział, że to taki wspaniały zabytek. Żenujące jest to, w jaki sposób to miasto dba o zabytki techniki.
~on i reszta2018-02-07 10:57:55 z adresu IP: (178.43.xxx.xxx)
przecież prez. Dutkiewicz czy jak tam mu założył "jarmułkę" ciekawe kiedy będzie Szabat w Magistracie? Zabytki techniki, nikogo we Wrocławiu nie interesują, nieprawdaż? Czas najwyższy na zmiany!
~Smizycki2018-02-07 17:19:21 z adresu IP: (78.8.xxx.xxx)
Prosisz się o problemy? Myślisz,że nie można cię namierzyć? Myślisz,ze to co piszesz nie podpada pod kk? Mylisz się.
~Bronee2018-02-07 12:14:07 z adresu IP: (93.181.xxx.xxx)
Dla Ciebie to pan Dutkiewicz fusie
~złomiarz2018-02-07 10:36:54 z adresu IP: (94.254.xxx.xxx)
A ogłoszono przetarg na sprzedaż tramwaju na złom ??? Czy może znajomi kupili.
~firma 2018-02-08 00:21:32 z adresu IP: (84.3.xxx.xxx)
Podobno jakiś członek TMW jest w to zamieszany i jego brat załatwił firmę złomiarską!
~Nick2018-02-07 09:33:59 z adresu IP: (80.55.xxx.xxx)
Szkoda.... tu nie o wartość złomu chodzi to kawałek historii Wrocławia.
Zobacz także
