Zdjęcia Marilyn "dobrem narodowym kultury polskiej"

Ponad 3 tysiące zdjęć amerykańskich gwiazd kina, w tym Marilyn Monroe, które zakupiła wrocławska Hala Stulecia znajdzie się pod ścisłą ochroną Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych. - Decyzja zapadła w piątek - mówi Radiu Wrocław Andrzej Baworowski, prezes Hali:

"Kolekcja fotografii Miltona Henrego Greena jest dobrem narodowym kultury polskiej i jako taka będzie podlegać ochronie Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych i jako taka będzie prezentowana"

Wystawa 120 zdjęć Miltona Greena jest planowana w Hali Stulecia na lipiec, Dziś poznaliśmy nie tylko termin inauguracyjnej wystawy ale też imię i nazwisko jej kuratora. Mówi Andrzej Baworowski:

Kliknij w dokumenty, żeby powiększyć:

Miltona H. Greena był fotografem mody i świata gwiazd. Najbardziej zasłynął właśnie jako fotograf Marilyn Monroe. Zakupiona przez Wrocławską Halę Stulecia kolekcja jest jednym z największych na świecie zbiorów zdjęć słynnej aktorki.

Dla portalu www.prw.pl dr Andrzej Biernat, zastępca dyrektora Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych:

"List intencyjny pomiędzy gminą Wrocław i podpisane w następstwie jego przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z wrocławską Halą Stulecia porozumienie stwierdza, że fotografie gwiazd amerykańskiego kina autorstwa Miltona Greena stanowią materiały archiwalne będące częścią narodowego zasobu archiwalnego. To z kolei oznacza, że kolekcja podlega ochronie, odpowiednim zabezpieczeniom, nie może być wywożona za granicę na stałe oraz nie można być sprzedana. Dysponentem i właścicielem zdjęć jest Hala Stulecia, która oddaje je Archiwum Państwowemu we Wrocławiu w depozyt, tak by przechowywane były w odpowiednich warunkach i nie ulegały zniszczeniu, zostały odpowiednio opisane, a po opracowaniu były dostępne dla zainteresowanych.

W archiwach dla określenia przechowywanych tam materiałów nie posługujemy się takim terminem jak "dobro kultury", ale w ogólnym pojęciu można je tak nazwać ze względu na wartość artystyczną i informacyjną. Mimo, że fotografie ukazują osobę niemającą bezpośredniego związku z Polską, a będącą rozpoznawaną ikoną popkultury i zostały wykonane przez amerykańskiego fotografa to przez fakt sprowadzenia ich do Polski stały się częścią dóbr kultury podlegających ochronie. Mamy w kraju wiele dzieł, które nie zostały stworzone przez Polaków ani w Polsce, a jednak są dobrem kultury - przykładem może być choćby Dama z łasiczką (Portret damy z gronostajem Leonarda da Vinci, przyp. red), który znajduje się w zbiorach Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie czy freski z Faras w warszawskim Muzeum Narodowym.

Kolekcja zdjęć Miltona Greena może być traktowana podobnie. Miasto Wrocław i Hala Stulecia kupując fotografie sprawiły, że mogły one pozostać w Polsce. Przypominam, że była to ostatnia kolekcja należąca do FOZZ (Fundusz Obsługi Zadłużenia Zagranicznego, który nabył zdjęcia w połowie lat 90. i właśnie tę kolekcje Wrocław kupił na warszawskiej aukcji w czerwcu 2014 r., przyp. red.). Mają one sporą wartość, będą na pewno magnesem przyciągającym turystów i dobrą promocją dla miasta i kraju."

Grzegorz Chojnowski
Radio Wrocław

Węgiel, wiara, Tatry, ale też ręce Wlazłego i nogi Justyny Kowalczyk. Dóbr narodowych ci u nas dostatek. Teraz dołączają kolejne. Polska jest dziś rozwiniętym krajem obecnym w globalnym świecie gospodarki, polityki i kultury, a Wrocław za chwilę będzie Europejską Stolicą Kultury więc właściwie czemu nie nazywać zdjęć Miltona Greene'a dobrem narodowym? Skoro już pod naszą strzechę zawędrowały, wpisując się w krajowy krajobraz już w latach 1990. dzięki niesławnemu Funduszowi Obsługi Zadłużenia Zagranicznego. FOZZ przejął tę kolekcję jako spłatę za długi greckiego przedsiębiorcy, Wrocław ją kupił, a teraz formalnie szef państwowych archiwów ogłasza narodowym skarbem. No tak: trochę kosztuje... Ale czy tytuł 'dobro narodowe' nie powinien zobowiązywać? To, że w jednym mieście leżą oddalone od siebie o kilka zaledwie kilometrów zdjęcia Marilyn Monroe i rękopis "Pana Tadeusza", może być dla mieszkańców dumą, a i niezłym pomysłem na kulturalny biznes turystyczny. Jednak stawianie obu dzieł na narodowym piedestale wydaje się snem wariata. A jeśli to rzeczywistość, to trzeba będzie przewartościować całe myślenie o tym, co tutejsze i nasze, co ważne i cenne. I nową przypowieść Polak sobie kupi: że Polacy nie gęsi i swój rozum mają. Choć w tym przypadku raczej nie chłopski.

Na początku lutego br. Radio Wrocław w trybie dostępu do informacji publicznej otrzymało od Hali Stulecia dostęp do programu prac konserwatorskich i pierwszej ekspertyzy zdjęć Milltona Greena. Jak informowaliśmy wówczas, ogólny stan zachowania zbioru oceniono jako dość dobry. Hala nie ujawniła, kto wykonał ekspertyzę.

Kolekcja fotografii Miltona Greene’a – dokumenty (2015.06.02)

Unikatową kolekcję 3 tys. fotografii (m.in. Marilyn Monroe) hala kupiła na aukcji za ponad 6,5 mln zł. Zakup spotkał się z falą krytyki we Wrocławiu:

ZOBACZ: Hala Stulecia kupiła zdjęcia za prawie 6,5 mln zł

To dokładny cytat z opisu stanu fotografii gwiazd amerykańskiego kina. Dalej można tam przeczytać jakie uszkodzenia są najbardziej charakterystyczne:

• rozwarstwienia papieru fotograficznego i emulsji na krawędziach w narożnikach
• ubytki w narożnikach obejmujące zarówno wszystkie warstwy zdjęć jak i tylko warstwę emulsji
• załamania powierzchni zdjęć, najczęściej w okolicach narożników i na krawędziach bocznych powstałe w wyniku oglądania zdjęć. Załamaniom towarzyszą miejscami wykruszenia emulsji światłoczułej
• rozdarcia krawędzi, załamania powierzchni papieru dotyczą głównie fotografii na grubych, mięsistych papierach o dużych formatach
• nakłucia powierzchni zdjęć w narożnikach powstałe prawdopodobnie przy użyciu szpilek
• na niewielkiej grupie zdjęć widoczne są plamy pochodzenia chemicznego powstałe w wyniku błędów w trakcie obróbki chemicznej zdjęć

Z kolei z ekspertyzy oceny obecności grzybów i bakterii na zdjęciach wynika, że specjaliści znaleźli na nich 16 gatunków grzybów i 6 bakterii. Nie zagrażają one jednak fotografiom.

Z zaleceń dla właścicieli kolekcji, czyli Hali Stulecia wynika, że po konserwacji zdjęcia muszą być przechowywane w temperaturze 18 stopni Celsjusza. Kluczowe dla dobrej kondycji kolekcji jest utrzymywanie stałej wilgotności temperatury. Po konserwacji fotografie należy przechowywać w indywidualnych opakowaniach ochronnych w pozycji poziomej. W razie konieczności fotografie powinny być wyjmowane z opakowania bardzo ostrożnie. Zalecane jest korzystanie z bawełnianych rękawiczek w trakcie korzystania z fotografii.

CZYTAJ: Gdzie jesteś, Marilyn? O wystawie na razie zapomnijmy

Pracom konserwatorskim nie zostały poddane wszystkie zdjęcia z kolekcji. Wybrano tylko te, które zostaną pokazane podczas wystawy czasowej. Ta zaplanowana jest w wakacje w Hali Stulecia. Początkowo prezes spółki mówił, że ekspozycja odbędzie się pod koniec ubiegłego roku. Hala nie chce ujawniać które zdjęcia zostaną zaprezentowane. Bohaterką większości na pewno będzie Marilyn Monroe.

ZOBACZ: Marilyn Monroe pod oknami prezydenta Dutkiewicza (ZOBACZ)

Już wiadomo, że wstęp na wystawę będzie bezpłatny. Co z pozostałymi zdjęciami? Na razie nie zostały poddane konserwacji, czekają na decyzję kiedy i gdzie będą pokazywane. Miasto ciągle nie ujawnia czy wynajmie kamienicę w centrum Wrocławia do prezentacji całej kolekcji. Dotychczasowe prace konserwatorskie przy zdjęciach kosztowały ponad 10 tys. zł. To jednak nie jedyne koszty - hala po zakupie ubezpieczyła też całą kolekcję.

Rzecznik Hali Stulecia Bożena Rudyk podkreślała w lutym, że już w wakacje pierwsze zdjęcia zostaną pokazane. Dodaje, że konserwacja będzie prowadzona etapami:

W kolekcji jest 3 tys. zdjęć, na wakacyjnej wystawie w Hali Stulecia wszystkie na pewno nie zostaną pokazane:

Udało nam się dowiedzieć, ze wstęp na czasową wystawę zdjęć Miltona Greena będzie bezpłatny. Wrocław nadal jednak nie ujawnia kiedy i gdzie fotografie będą pokazywane na stałe. Nie wiadomo też czy kolekcja jest we Wrocławiu, czy w innym mieście.

Rzecznik Bożena Rudyk zapewniała jednak, że wszystko jest pod kontrolą: